ગાંધીધામ ટુડે, ન્યૂઝ : આજના ડિજિટલ યુગમાં, મોબાઇલ બેંકિંગ અને ઓનલાઇન ટ્રાન્ઝેક્શન્સ જીવનનો એક અભિન્ન ભાગ બની ગયા છે. પરંતુ તેની સાથે જ સાયબર ક્રાઇમનો ખતરો પણ અનેક ગણો વધી ગયો છે. ગાંધીધામના એક યુવાન સાથે બનેલી ઘટના આ વાતનો પુરાવો છે. ખાનગી કંપનીમાં કામ કરતા અમરત અરજણ સોલંકી નામના યુવકે સાયબર ગઠિયાઓના શિકાર બનીને પોતાના બેંક ખાતામાંથી ₹2.22 લાખ ગુમાવ્યા છે.
ઘટનાની વિગતો
અમરત સોલંકી, જે શહેરના નવી સુંદરપુરી વિસ્તારમાં રહે છે, તેના કેનેરા બેંકના ખાતામાંથી ₹2.22 લાખની છેતરપિંડીનો ભોગ બન્યો. આ ઘટના 24 એપ્રિલના રોજ બની હતી. સાંજે 6.30 વાગ્યે જ્યારે તે ઘરે સૂતો હતો, ત્યારે તેને પોતાના મોબાઇલ પર કેનેરા બેંકમાંથી ₹2000 ઉપડી ગયાનો મેસેજ આવ્યો. આ જોઇને તે ચોંકી ગયો અને તરત જ બેંકની એપ ખોલવાનો પ્રયાસ કર્યો, પરંતુ તે એપ ઓપન થઈ નહોતી.
બેંક એપ ખુલી નહિ, એટલે અમરતે ગૂગલ પે દ્વારા બેલેન્સ ચેક કર્યું અને તેને ખબર પડી કે તેના ખાતામાંથી કુલ ₹2.22 લાખ ઉપડી ગયા છે. આ ઘટનાથી તે ખૂબ ગભરાઈ ગયો. બીજા દિવસે, તેણે તરત જ બેંકનો સંપર્ક કર્યો અને જાણવા મળ્યું કે કોઈ અજાણ્યા સાયબર ગઠિયાઓએ તેના મોબાઇલની બેંકિંગ એપનો પાસવર્ડ બદલી નાખીને આ છેતરપિંડી કરી છે. બેંક અધિકારીઓની સલાહ મુજબ, અમરતે પોતાની બેંક એપ અનઇન્સ્ટોલ કરીને ફરીથી ઇન્સ્ટોલ કરી. ત્યારબાદ તેને જાણવા મળ્યું કે તેના પૈસા કોઈ પ્રિન્સકુમાર શૉ નામના વ્યક્તિના HDFC બેંક ખાતામાં IMPS દ્વારા ટ્રાન્સફર થયા છે. આ સમગ્ર ટ્રાન્ઝેક્શન દરમિયાન તેને કોઈ પણ પ્રકારનો OTP (One-Time Password) આવ્યો નહોતો. આ ઘટનાની જાણ થતા જ અમરતે ગાંધીધામ એ ડિવિઝન પોલીસ મથકે ફરિયાદ નોંધાવી છે અને પોલીસે આ અંગે વધુ તપાસ હાથ ધરી છે.
આજકાલ સાયબર ક્રાઇમ શા માટે વધી રહ્યો છે?
આજના ડિજિટલ યુગમાં આપણે અવારનવાર સાયબર ક્રાઇમની ઘટનાઓ વિશે સાંભળીએ છીએ. ફિશિંગ, ઓનલાઇન છેતરપિંડી, બેંક ખાતામાંથી પૈસા ઉપાડી લેવા, વગેરે સાયબર ગુનાઓ સામાન્ય બની ગયા છે. અહીં કેટલાક કારણો છે જેના લીધે સાયબર ક્રાઇમ વધી રહ્યા છે:
- ડિજિટલ ટ્રાન્ઝેક્શન્સનું વધતું પ્રમાણ: આપણે બધા UPI, નેટ બેંકિંગ અને અન્ય ડિજિટલ પેમેન્ટ એપ્સનો ઉપયોગ વધુ કરી રહ્યા છીએ. આ કારણે ગુનેગારોને છેતરપિંડી કરવાની વધુ તકો મળે છે.
- લોકોમાં જાગૃતિનો અભાવ: ઘણા લોકોને સાયબર સુરક્ષાના મૂળભૂત નિયમો વિશે પૂરતી જાણકારી નથી. તેઓ અજાણ્યા મેસેજ કે લિંક પર ક્લિક કરી દે છે, જે સાયબર ફ્રોડનો મુખ્ય પ્રવેશદ્વાર છે.
- ટેકનોલોજીનો દુરુપયોગ: જેમ જેમ ટેકનોલોજી આગળ વધી રહી છે, તેમ તેમ સાયબર ગુનેગારો પણ નવી નવી ટેકનિકોનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છે. તેઓ બેંકની એપ હૅક કરવા, પાસવર્ડ ચોરવા અને અન્ય ગેરકાયદેસર પ્રવૃત્તિઓ માટે અત્યાધુનિક ટૂલ્સનો ઉપયોગ કરે છે.
- નબળા પાસવર્ડ્સ: ઘણા લોકો સરળ અને અનુમાન લગાવી શકાય તેવા પાસવર્ડ્સનો ઉપયોગ કરે છે, જે હેકર્સ માટે સરળતાથી તોડી શકાય છે.
- ઓટીપી (OTP) ફ્રોડ: ઘણીવાર, ઓટીપી શેર કર્યા વગર પણ પૈસા ઉપડી જાય તેવી ઘટનાઓ બને છે. આવું ત્યારે થાય છે જ્યારે ઠગબાજો સિમ સ્વેપિંગ (SIM Swapping) જેવી ટેકનિકનો ઉપયોગ કરીને તમારા નંબર પર આવતા ઓટીપીને પોતાના ફોનમાં મેળવી લે છે.
સાયબર ફ્રોડથી બચવા શું કરવું?
- મજબૂત પાસવર્ડનો ઉપયોગ: તમારા બેંકિંગ અને અન્ય અગત્યના ખાતા માટે હંમેશા મજબૂત અને જટિલ પાસવર્ડ્સનો ઉપયોગ કરો.
- અજાણ્યા મેસેજ અને લિંક્સ પર ક્લિક કરવાનું ટાળો: કોઈ પણ અજાણ્યા નંબર પરથી આવતા મેસેજમાં આપેલી લિંક પર ક્લિક ન કરો.
- એપ ડાઉનલોડ કરતા પહેલા ધ્યાન રાખો: કોઈ પણ એપ ફક્ત અધિકૃત એપ સ્ટોર (Google Play Store કે Apple App Store) પરથી જ ડાઉનલોડ કરો.
- તમારા બેંક ખાતાની નિયમિત તપાસ કરો: તમારા બેંક ખાતામાંથી થતા દરેક ટ્રાન્ઝેક્શનની નિયમિત તપાસ કરતા રહો.
- સુરક્ષા સોફ્ટવેર ઇન્સ્ટોલ કરો: તમારા મોબાઇલ અને કમ્પ્યુટરમાં અપડેટ થયેલા એન્ટી-વાયરસ સોફ્ટવેર ઇન્સ્ટોલ રાખો.
જો તમે પણ આવી કોઈ ઘટનાનો ભોગ બન્યા હો, તો તાત્કાલિક પોલીસમાં અને તમારી બેંકમાં ફરિયાદ નોંધાવો. સાવધાની અને જાગૃતિ જ આજના ડિજિટલ યુગમાં સુરક્ષિત રહેવાની ચાવી છે.
