ગાંધીધામ ટુડે, ન્યૂઝ : સપ્ટેમ્બર મહિનામાં ગુજરાતમાં ભૂકંપના આંચકાનું પ્રમાણ ચિંતાજનક રીતે વધ્યું છે. માત્ર 26 દિવસમાં જ રાજ્યમાં 50 જેટલા ભૂકંપના આંચકા નોંધાયા છે, જેમાંથી સૌથી વધુ આંચકા સૌરાષ્ટ્ર અને દક્ષિણ ગુજરાતમાં અનુભવાયા છે. જોકે, નિષ્ણાતો આ વધારાને ભારે વરસાદ સાથે જોડીને તેને સામાન્ય ગણાવી રહ્યાં છે, પરંતુ લોકોમાં ચિંતા વધી છે.
દક્ષિણ ગુજરાતમાં વહેલી સવારે બે આંચકા
This Article Includes
શુક્રવારે વહેલી સવારે દક્ષિણ ગુજરાતના વાંસદા અને વલસાડમાં ભૂકંપના આંચકા અનુભવાયા હતા. આ બંને આંચકા માત્ર 45 મિનિટના ગાળામાં જ નોંધાયા હતા. વાંસદામાં 1.6ની તીવ્રતા અને વલસાડમાં 2.3ની તીવ્રતાનો આંચકો નોંધાયો હતો. ભલે આ આંચકાઓની તીવ્રતા ઓછી હોય, પરંતુ ટૂંકા સમયગાળામાં ભૂકંપના આંચકાની સંખ્યામાં થયેલો વધારો સ્થાનિકો માટે ચિંતાનો વિષય બન્યો છે.
આંકડા શું કહે છે? 26 દિવસમાં 50 આંચકા
સપ્ટેમ્બર મહિનાના માત્ર 26 દિવસમાં જ ગુજરાતમાં ભૂકંપની ઘટનાઓનો કુલ આંકડો 50 પર પહોંચી ગયો છે. આ આંકડો છેલ્લાં કેટલાંક વર્ષોમાં એક જ વર્ષમાં નોંધાયેલા આંચકાઓમાં સૌથી વધુ પૈકીનો એક છે.
પ્રદેશવાર આંચકાની સંખ્યા (સપ્ટેમ્બર મહિનામાં):
- સૌરાષ્ટ્ર: 22 આંચકા (સૌથી વધુ)
- દક્ષિણ ગુજરાત: 20 આંચકા
- કચ્છ: 5 આંચકા
- ઉત્તર ગુજરાત: 3 આંચકા
આ વર્ષે સપ્ટેમ્બરમાં નોંધાયેલા 50 આંચકા સહિત વર્ષ 2025માં અત્યાર સુધીમાં ગુજરાતમાં કુલ 54 ભૂકંપના આંચકા આવી ચૂક્યા છે.
નિષ્ણાતોનું શું માનવું છે? કારણ છે વરસાદ!
ભૂકંપના વધતા પ્રમાણ અંગે ઇન્ડિયન સિસ્મોલોજી રિસર્ચ (ISR)ના કાર્યવાહક ડિરેક્ટર સુમેર ચોપરાએ સ્પષ્ટતા કરી છે. તેમના મતે, આ આંચકા વધવા પાછળનું મુખ્ય કારણ વધારે વરસાદ છે.
નિષ્ણાતોના મતે સમજૂતી:
- વરસાદ અને ભૂગર્ભ જળનું દબાણ: દક્ષિણ ગુજરાત અને સૌરાષ્ટ્રના પ્રદેશો દખ્ખણના ઉચ્ચ પ્રદેશનો વિસ્તાર છે, જે ભૂસ્તરીય દ્રષ્ટિએ એક સ્થિર પ્રદેશ ગણાય છે. જોકે, ચોમાસા દરમિયાન ભારે વરસાદ થાય ત્યારે જમીનમાં રહેલી તિરાડો અને ફોલ્ટલાઈન્સમાં વરસાદનું પાણી નીચે ઊતરે છે.
- દબાણ મુક્તિ: જમીનના પેટાળમાં પાણીના પ્રવેશથી પૃથ્વીના પેટાળમાં દબાણ વધે છે. આ દબાણ જ્યારે બહારની તરફ છોડાય છે, ત્યારે તે નાની તીવ્રતાના ભૂકંપના આંચકા સ્વરૂપે બહાર આવે છે.
- નિયમિત ઘટના: નિષ્ણાતો આ આંચકાના પ્રમાણમાં થતા વધારાને વરસાદ પછીની એક સામાન્ય અને નિયમિત ઘટના ગણાવે છે અને હાલમાં આ વધારાને કોઈ મોટી ચિંતાનું કારણ માનતા નથી.
કચ્છની ભૂસ્તરીય રચના અન્ય વિસ્તારોથી અલગ
કચ્છની ભૂસ્તરીય રચના બાકીના ગુજરાત કરતાં અલગ છે. કચ્છમાં પૂર્વથી પશ્ચિમ તરફ ઘણી સક્રિય ફોલ્ટલાઇન આવેલી છે, જેના કારણે તે ભૂકંપ માટે વધુ સંવેદનશીલ વિસ્તાર ગણાય છે.
- સપ્ટેમ્બરમાં નોંધાયેલા 50 આંચકામાંથી મોટા ભાગના આંચકાની તીવ્રતા 1 થી 2 વચ્ચે જ નોંધાઈ છે.
- સૌથી વધુ તીવ્રતાનો આંચકો 3.3ની તીવ્રતાનો હતો, જે સપ્ટેમ્બરમાં કચ્છના ખાવડા પાસે નોંધાયો હતો.
નિષ્કર્ષ
ગુજરાતમાં છેલ્લા 26 દિવસમાં આવેલા 50 ભૂકંપના આંચકા ચોક્કસપણે લોકોનું ધ્યાન ખેંચે છે અને ચિંતા પેદા કરે છે. જોકે, ભૂકંપ વિજ્ઞાનના નિષ્ણાતોના મતે, આ આંચકાઓ ઓછી તીવ્રતાના છે અને ભારે વરસાદ પછી ભૂગર્ભ દબાણ મુક્ત થવાની પ્રક્રિયાનો એક ભાગ છે. હાલમાં આ સ્થિતિને ગભરાવવાનું નહીં, પરંતુ ભૂકંપથી સુરક્ષિત રહેવા માટે હંમેશા તૈયાર રહેવાની જરૂર છે.
