ગાંધીધામ ટુડે, ન્યૂઝ : ભારતના નિકાસ ક્ષેત્રે ગુજરાત ફરી એકવાર પોતાનું વર્ચસ્વ જાળવી રાખવામાં સફળ રહ્યું છે. ફેડરેશન ઓફ ઇન્ડિયન એક્સપોર્ટ ઓર્ગેનાઇઝેશન (FIEO) દ્વારા જાહેર થયેલા 2024-25ના આંકડા મુજબ, ગુજરાત કુલ ₹9.83 લાખ કરોડની નિકાસ સાથે દેશમાં પ્રથમ ક્રમે રહ્યું છે, જે ભારતની કુલ નિકાસના 26.6% જેટલો હિસ્સો છે.
જોકે, આ વર્ષે નિકાસના કુલ આંકડામાં ઘટાડો જોવા મળ્યો છે. 2023-24માં ગુજરાતની નિકાસ ₹11.13 લાખ કરોડ હતી, જે 2024-25માં ઘટીને ₹9.83 લાખ કરોડ થઈ છે. આ ઘટાડાનું મુખ્ય કારણ પેટ્રોલિયમ ઉત્પાદનોના ભાવમાં ઘટાડો અને લેબગ્રોન ડાયમંડના કારણે હીરાની નિકાસમાં ઘટાડો હોવાનું જણાય છે. તેમ છતાં, રાષ્ટ્રીય નિકાસમાં ગુજરાતનો હિસ્સો સૌથી વધુ રહ્યો છે.
જામનગર દેશનો સૌથી મોટો નિકાસકાર જિલ્લો
જિલ્લાઓની વાત કરીએ તો, પેટ્રોલિયમ પેદાશોના હબ તરીકે ઓળખાતું જામનગર દેશમાં સૌથી વધુ નિકાસ કરતો જિલ્લો બન્યો છે. જામનગરમાંથી કુલ ₹3.63 લાખ કરોડની નિકાસ નોંધાઈ છે. આ આંકડા ગુજરાતના નિકાસ પ્રભુત્વમાં તેના યોગદાનને સ્પષ્ટ કરે છે.
વિવિધ ક્ષેત્રોમાં ગુજરાતની હરણફાળ
ગુજરાત માત્ર પરંપરાગત ઉત્પાદનો જેમ કે ટેક્સટાઈલ, ફાર્મા અને જેમ્સ એન્ડ જ્વેલરીમાં જ નહીં, પરંતુ નવા ક્ષેત્રોમાં પણ પ્રગતિ કરી રહ્યું છે. અહેવાલ મુજબ, સ્પેસક્રાફ્ટ, એરક્રાફ્ટના પાર્ટ્સ, જહાજો, મેડિકલ ઇક્વિપમેન્ટ અને ટેકનિકલ ટેક્સટાઈલ્સ જેવા ક્ષેત્રોમાં પણ નિકાસમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે.
- ફાર્મા: ફાર્મા નિકાસમાં અમદાવાદ રાજ્યનું સૌથી મોટું કેન્દ્ર બન્યું છે. 2024-25માં ફાર્મા નિકાસ વધીને ₹39,983 કરોડ થઈ છે, જે ગત વર્ષે ₹33,242 કરોડ હતી.
- એરક્રાફ્ટ અને શિપ પાર્ટ્સ: સ્પેસક્રાફ્ટ અને એરક્રાફ્ટના પાર્ટ્સની નિકાસ ₹50 કરોડથી વધીને ₹492 કરોડ થઈ છે. જ્યારે શિપિંગ ક્ષેત્રમાં નિકાસ ₹4,609 કરોડથી વધીને ₹17,135 કરોડ થઈ છે.
- અન્ય ક્ષેત્રો: આ સિવાય તાજા શાકભાજી (₹4,106 કરોડ), મેડિકલ ઇક્વિપમેન્ટ (₹5,654 કરોડ), અને ટેકનિકલ ટેક્સટાઈલ્સ (₹1,150 કરોડ)ની નિકાસમાં પણ વધારો થયો છે.
મુખ્ય બજારોમાં દબદબો
ગુજરાતે તેના મુખ્ય આંતરરાષ્ટ્રીય બજારોમાં પોતાનો દબદબો જાળવી રાખ્યો છે. 2024-25માં ગુજરાતમાંથી અમેરિકામાં કુલ ₹1.54 લાખ કરોડની નિકાસ નોંધાઈ છે. આ ઉપરાંત, નેધરલેન્ડ અને UAE જેવા દેશોમાં પણ નિકાસમાં વધારો થયો છે. જોકે, ચીન અને સિંગાપોરમાં નિકાસમાં થોડો ઘટાડો જોવા મળ્યો છે.
આ આંકડા દર્શાવે છે કે વૈશ્વિક આર્થિક પડકારો છતાં ગુજરાત તેની નિકાસ શક્તિ જાળવી રાખવામાં સફળ રહ્યું છે અને નવા ઉભરતા ક્ષેત્રોમાં પણ મજબૂત સ્થાન બનાવી રહ્યું છે.
