ગાંધીધામ ટુડે, ન્યૂઝ : ગાંધીનગરમાં એક વૃદ્ધ વિધવા ગાયનેકોલોજિસ્ટને કમ્બોડિયા સ્થિત એક સાયબર ઠગ ગેંગ દ્વારા ત્રણ મહિના સુધી “ડિજિટલ અરેસ્ટ” કરીને ₹19.24 કરોડની જંગી રકમ પડાવી લેવામાં આવી છે. આ ઘટનાને ગુજરાતની અત્યાર સુધીની સૌથી મોટી ઈ-ખંડણી તરીકે જોવામાં આવી રહી છે, અને દેશમાં આ પ્રકારના ડિજિટલ અરેસ્ટનો આ પ્રથમ લાંબા ગાળાનો કેસ છે.
શું હતી ઘટના?
This Article Includes
ગાંધીનગરમાં હોસ્પિટલ ધરાવતા અને એકલા રહેતા વૃદ્ધ મહિલા તબીબને 15 માર્ચથી 16 જુલાઈ, 2025 દરમિયાન કમ્બોડિયાની ઈ-ચીટર ટોળકીએ નિશાન બનાવ્યા હતા. તેમને વોટ્સએપ કોલ દ્વારા “જ્યોતિ વિશ્વનાથ” નામની વ્યક્તિએ સંપર્ક કર્યો અને ધમકી આપી કે તેમના ફોન પરથી વાંધાજનક મેસેજ અને પોસ્ટ કરવામાં આવી રહ્યા છે, જેના કારણે તેમનો ફોન બંધ કરવામાં આવશે અને મની લોન્ડરિંગના ગુનામાં તેમની ધરપકડ થશે.
ત્યારબાદ, ઠગ્સે પોતાને PSI મોહનસિંહ, પબ્લિક પ્રોસિક્યુટર દિપક સૈની, પબ્લિક પ્રોસિક્યુટર વૈંકટેશ્વર અને નોટરી ઓફિસર પવનકુમાર તરીકે ખોટી ઓળખ આપી. તેમણે મહિલા તબીબનું આધાર કાર્ડ મેળવ્યા બાદ મની લોન્ડરિંગ અને ફેમા (ફોરેન એક્સચેન્જ મેનેજમેન્ટ એક્ટ) હેઠળ ગુના નોંધવાનો ખોટો લેટર મોકલ્યો. તેમને સતત ધમકીઓ આપવામાં આવી કે “કોઈને વાત કરશો નહીં, તમારા પર અમારા માણસોની સિવિલ ડ્રેસમાં સતત નજર છે.”
કેવી રીતે પડાવ્યા પૈસા?
આ ટોળકીએ મહિલા ડોક્ટરને મની લોન્ડરિંગ અને ફેમાના ગુનામાંથી બહાર આવવા માટે તેમની તમામ મિલકતની માહિતી આપવા જણાવ્યું. માહિતી મેળવ્યા બાદ, તેમણે મહિલા તબીબને તેમની ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ (FD) તોડાવવા, ઘરમાં રહેલું સોનું વેચાવવા, અને લોકરના સોના પર લોન લેવડાવવા માટે દબાણ કર્યું. આ પૈસા કુલ 35 જુદા જુદા બેંક ખાતાઓમાં અલગ-અલગ સમયે ટ્રાન્સફર કરવામાં આવ્યા હતા, જેની કુલ રકમ ₹19,24,41,541 હતી. ઠગ્સે તેમને વિશ્વાસ અપાવ્યો કે તપાસ પૂરી થતાં જ આ પૈસા પરત મળી જશે અને બનાવટી રસીદો પણ મોકલી.
ત્રણ મહિના સુધી “ડિજિટલ અરેસ્ટ”ની આ સ્થિતિમાં રહ્યા બાદ અને કરોડો રૂપિયા ગુમાવ્યા બાદ, મહિલાએ આખરે એક સંબંધીને આ વાત કરી. સંબંધીએ તેમને જણાવ્યું કે આ એક ફ્રોડ છે, અને ત્યારબાદ 16 જુલાઈએ સ્ટેટ સીઆઈડી ક્રાઈમની સાયબર સેલમાં વિધિવત ફરિયાદ નોંધાવવામાં આવી.
આરોપીની ધરપકડ અને ગેંગનો પર્દાફાશ
સીઆઈડી ક્રાઈમ, સાયબર સેલના અધિકારી ધર્મેન્દ્ર શર્માની તપાસમાં સામે આવ્યું કે ₹1 કરોડની રકમ સુરતની ઈન્ડસઈન્ડ બેંકમાં “મુરલીધર મેન્યુફેક્ચરિંગ” નામના કરંટ બેંક એકાઉન્ટમાં ટ્રાન્સફર થઈ હતી. આ નાણાં અલગ-અલગ એકાઉન્ટથી ક્રિપ્ટો બ્લોકચેઈનમાં મોકલી અપાયા હતા. આના આધારે, પોલીસે સુરતના વલથાણમાં રહેતા લાલજી બલદાણીયા નામના રત્નકલાકારની ધરપકડ કરી.
પ્રાથમિક પૂછપરછમાં જાણવા મળ્યું કે લાલજીએ સાયબર ફ્રોડ કરતી ગેંગના સભ્યોને તેના બેંક એકાઉન્ટમાં જમા થતા નાણાં પર ત્રણથી પાંચ ટકા કમિશનની લાલચમાં તેનું એકાઉન્ટ ભાડેથી આપ્યું હતું. તેણે ₹1 કરોડની રકમ નોઈડા સ્થિત ગેંગ પાસે ટ્રાન્સફર કરાવી હતી. પોલીસ તપાસમાં એ પણ સામે આવ્યું છે કે નોઈડા સ્થિત આ ગેંગ કમ્બોડિયામાં સક્રિય ચાઈનીઝ ગેંગ માટે ભારતમાં કામ કરતી હતી.
દેશભરમાં ડિજિટલ અરેસ્ટના વધતા કિસ્સાઓ
સંસદમાં કેન્દ્ર સરકારે આપેલી માહિતી અનુસાર, છેલ્લા ત્રણ વર્ષમાં દેશભરમાં ડિજિટલ અરેસ્ટ દ્વારા ₹2154.72 કરોડની છેતરપિંડી થઈ છે.
- 2024: ₹1935.51 કરોડ
- જાન્યુઆરી-ફેબ્રુઆરી 2025: 17,715 કેસમાં ₹210.21 કરોડ
- 2023: ₹339 કરોડ
- 2022: ₹91.14 કરોડ
સરકારે ડિજિટલ અરેસ્ટ અને અન્ય સાયબર ફ્રોડ માટે શરૂ કરેલા નેશનલ સાયબર ક્રાઈમ રિપોર્ટિંગ પોર્ટલના આધારે આ આંકડાઓ જાહેર કર્યા છે.
મુંબઈમાં પણ એક 86 વર્ષીય વૃદ્ધા પાસેથી CBI અધિકારી તરીકે ઓળખ આપીને બે મહિનામાં ₹20.26 કરોડ પડાવી લેવામાં આવ્યા હતા, જે દેશનો સૌથી મોટો ડિજિટલ અરેસ્ટનો કિસ્સો નોંધાયો હતો. આ કેસમાં પણ કમ્બોડિયાની ગેંગનું નામ સામે આવ્યું હતું.
નાણાંની રિકવરી મુશ્કેલ
સીઆઈડી ક્રાઈમ મુજબ, આ પ્રકારના સાયબર ફ્રોડનું મુખ્ય કેન્દ્ર કમ્બોડિયા છે, જ્યાંથી 5000 કોલ સેન્ટર ચલાવીને ભારત સહિતના દેશોમાં ખાસ કરીને વૃદ્ધોને નિશાન બનાવવામાં આવે છે. છેતરપિંડી કરાયેલા નાણાં ભારતીય બેંક ખાતાઓમાં મેળવીને ક્રિપ્ટો બ્લોકચેઈન દ્વારા વિદેશમાં ટ્રાન્સફર કરવામાં આવે છે.
આ કેસમાં ત્રણ મહિનાનો લાંબો સમયગાળો હોવાથી, ઓનલાઈન છેતરપિંડી કરતી ગેંગ દ્વારા નાણાં ક્રિપ્ટો બ્લોકચેઈનમાં ટ્રાન્સફર કરી દેવામાં આવ્યા છે. તેથી, પોલીસ આ ગેંગના ભારતમાં સક્રિય નેટવર્ક સુધી પહોંચી શકે તેમ છે, પરંતુ નાણાંની રિકવરી કરવી અત્યંત અશક્ય છે. સામાન્ય રીતે, જો છેતરપિંડીનો ભોગ બનેલી વ્યક્તિ ગણતરીના કલાકોમાં પોલીસ અથવા સાયબર હેલ્પલાઈન 1930 પર જાણ કરે, તો નાણાકીય વ્યવહારને ટ્રેક કરીને પૈસા બચાવી શકાય છે.
સાયબર ફ્રોડથી બચવા માટે સતર્ક રહેવું અને અજાણ્યા કોલ્સ કે મેસેજીસ પર વિશ્વાસ ન કરવો અત્યંત મહત્વપૂર્ણ છે. જો તમને આવા કોઈ કૌભાંડનો અનુભવ થાય, તો તાત્કાલિક સાયબર ક્રાઈમ હેલ્પલાઈન 1930 પર સંપર્ક કરો.
