ગાંધીધામ ટુડે, ન્યૂઝ: ગાંધીધામ-આદિપુર સંકુલ, જે કચ્છ જિલ્લાના આર્થિક પાટનગર તરીકે ઓળખાય છે, ત્યાં વસતો સિંધ પ્રાંતમાંથી આવેલો સિંધી સમાજ દિવાળી પર્વની ઉજવણી પોતાની હજારો વર્ષ જૂની પરંપરા “હટડી” પૂજા સાથે કરે છે. “કોસ્મોપોલિટન” શહેર તરીકે ઓળખાતા ગાંધીધામમાં, સિંધી સમુદાય ઉમંગ અને આસ્થા સાથે દિવાળીથી ભાઈ બીજ સુધી આ વિશિષ્ટ પૂજા કરે છે.
‘હટડી’ નું મહત્વ અને પૂજા વિધિ
This Article Includes
“હટડી” શબ્દનો અર્થ “હાટ” અથવા “દુકાન/શોપ” થાય છે. સિંધી સમાજ, જે મોટાભાગે વેપાર-ધંધા સાથે સંકળાયેલો છે, તે પોતાના વ્યવસાયમાં સુખ-સમૃદ્ધિ અને બરકત આવે તે માટે આ પૂજા કરે છે.
- પૂજાનો સમય: દિવાળીના દિવસથી લઈને ભાઈ બીજ સુધી ‘હટડી’ માં દીપ પ્રગટાવીને માતા લક્ષ્મીની પૂજા-અર્ચના કરવામાં આવે છે. આ ત્રણ દિવસ સુધી જ્યોત જલાવવામાં આવે છે.
- લક્ષ્મી માતાનું આહ્વાન: જ્યાં ‘હટડી’ રાખવામાં આવે છે, ત્યાં પરંપરાગત રીતે “દીયારી માતા ભલે કરે આઇ” (એટલે કે લક્ષ્મી માતા ભલે પધાર્યા) એવું લખીને તેમનો આદર-સત્કાર કરવામાં આવે છે.
- પૂજા સામગ્રી: પૂજાના સમયે ‘હટડી’માં દીપ, મીઠાઈ, ફૂલ, તેમજ ચાંદી-સોનાના સિક્કા રાખીને પૂજા કરવામાં આવે છે.
- હટડીનું સ્વરૂપ: પરંપરાગત રીતે માટીની બનેલી ‘હટડી’નું પૂજન થતું આવ્યું છે, પરંતુ છેલ્લા કેટલાક વર્ષોથી બજારમાં સ્ટીલ અને એલ્યુમિનિયમની આકર્ષક ‘હટડીઓ’ પણ ઉપલબ્ધ થઈ છે.
સિંધુ-પ્રેમ ટ્રસ્ટના પ્રમુખ અને પૂર્વ નગરસેવક શ્રી રમેશ તારાચંદ ધનવાણીએ આ પરંપરા વિશે વિગતવાર માહિતી આપી હતી. સિંધી અગ્રણીઓ અનુસાર, આ પરંપરા હજારો વર્ષ જૂની છે, જે સિંધીઓએ વિભાજન બાદ પણ પોતાની કર્મભૂમિ ગાંધીધામ/આદિપુરમાં જાળવી રાખી છે.
બજારમાં ઉત્સાહ
દિવાળી પર્વના તહેવારોને લઈ ગાંધીધામની મુખ્ય બજારમાં રોનક જોવા મળી રહી છે. દીવડા, ગૃહ સુશોભનની વસ્તુઓ અને પૂજાની સામગ્રીની ખરીદીમાં સારી એવી ભીડ રહે છે. ખાસ કરીને સિંધી સમાજના લોકોમાં ઉત્સાહભેર માટી, સ્ટીલ કે એલ્યુમિનિયમની ‘હટડીઓ’ની ખરીદી થઈ રહી છે. માટીની ‘હટડી’ $100 થી $200 સુધી અને ધાતુની ‘હટડી’ $300 થી $500 સુધીના ભાવે વેચાય છે.
આ પૂજા સિંધી સમાજની વેપારી સંસ્કૃતિ અને મા લક્ષ્મી પ્રત્યેની તેમની ઊંડી આસ્થાનું પ્રતીક છે.
