ગાંધીધામ ટુડે, ન્યૂઝ ઃ ઉનાળાની ઋતુ શરૂ થતાં જ તાપમાન સતત વધી રહ્યું છે, અને તેમાં લૂ (હીટવેવ) એક ગંભીર સમસ્યા બની શકે છે. ખાસ કરીને ગુજરાત અને કચ્છ જેવા ઉષ્ણકટિબંધીય પ્રદેશોમાં ઉનાળાના મહિનાઓમાં તાપમાન 40-45°Cને પાર કરી શકે છે. આ તાપમાનમાં અચાનક ઉકળાટ, થાક, ડિહાઇડ્રેશન, ઉધરસ, તાવ અને હિટ-સ્ટ્રોક જેવા આરોગ્ય સંબંધિત જોખમો વધી જાય છે. તેથી, લૂથી બચવા માટે કેટલીક અસરકારક તકેદારીઓ અનિવાર્ય બની જાય છે.
લૂ શું છે અને કેવી અસર કરે છે?
લૂ એ એક પ્રકારની હિટવેવ છે, જેમાં ગરમ અને સુકી હવા ફૂંકાય છે. ખાસ કરીને બપોરના 12:00 વાગ્યાથી સાંજના 4:00 સુધી લૂનો પ્રભાવ સૌથી વધુ હોય છે. લાંબા સમય સુધી આ ગરમ હવાને સામનો કરવો પડે, તો શરીરનું તાપમાન બમણી ઝડપે વધે છે, અને જેના કારણે હિટ-સ્ટ્રોક અથવા ઉલટી, ચક્કર, માથાનો દુખાવો, શરીરમાં પાણીની ઉણપ જેવી તકલીફો થઈ શકે.
લૂથી બચવા માટે પ્રભાવશાળી ઉપાયો :-
- બાહ્ય તાપમાનથી બચવા માટે સરકારી સલાહ
- બપોરના 12:00 થી 4:00 વચ્ચે વધારે તડકામાં બહાર જવાનું ટાળો.
- જો બહાર જવું જરૂરી હોય, તો છત્રી અથવા કપડાંથી શરીર ઢાંકી રાખો.
- કાળું અને ગાઢ રંગનું કપડું પહેરવાને બદલે હલ્કા રંગ અને સુથળા કપડાં પહેરો.
- હેલ્મેટ કે કેપ પહેરવું ફાયદાકારક રહેશે.
- શરીરમાં પાણીની ઉણપ ન થાય એ માટે ધ્યાન રાખો
- દરરોજ ઓછામાં ઓછા 3-4 લીટર પાણી પીવો.
- ઘઉંનો શરબત, લીંબુ પાણી, છાસ, નારીયળ પાણી જેવા કુદરતી પેય વધારે લો.
- ચા, કોફી અને શરબત જેવા ચીજોની અતિ ન કરો, કેમ કે એ ડિહાઇડ્રેશન વધી શકે.
- તાજા અને રસીલા ફળો (તરસ, તરબૂચ, કાકડી, નાશપતી) વધારે ખાઓ.
- સાવચેતીપૂર્વક ખોરાક લો…
- ગરમ ભોજન અને ભારે તળેલા ખોરાકથી દૂર રહો, જે તાવ વધારી શકે.
- હળવો, પાચનશક્તિ માટે અનુકૂળ અને પોષણયુક્ત ભોજન લો.
- ખાસ કરીને ઘરના બનેલા ખોરાકમાં સરસવનું તેલ કે ગોળ વધારે ઉપયોગમાં લો, જે તાપમાનમાં બેલેન્સ જાળવી રાખે.
- ઘરના અંદર અને બહાર ગરમીનું પ્રભાવ ઓછું કરવા માટે પગલાં…
- ઘરનું તાપમાન ઠંડું રાખવા માટે પાંખા, એર કન્ડિશનર અથવા કુલરનો ઉપયોગ કરો.
- બપોરમાં દરવાજા-ખીડકીઓ બંધ રાખીને ગરમ હવાના પ્રવેશને અટકાવો.
- બાલ્કની અથવા છત પર પાણીનો છંટકાવ કરો, જેથી ગરમી ઓછો અનુભવાય.
- ગીલા કપડાં ભીંજવી રાખવાથી પણ તાપમાન ઘટે છે.
લૂના પ્રભાવથી બચવા માટે તાત્કાલિક ઉપાયો…
- પીડિત વ્યક્તિને ઠંડા સ્થાને લો.
- તેને ઓઆરએસ (ORS) પાવડરવાળું પાણી કે લાવણયુક્ત પેય પિવડાવો.
- ગરમ કપડાં ઉતારીને પંખા અથવા ઠંડા પાણીથી શરીર ઠંડું કરો.
- જો લક્ષણો વધારે ગંભીર લાગે (ઉલટી, ચક્કર, ઉચ્ચ તાપમાન) તો તરત ડોકટરની સલાહ લો.
ખાસ સૂચનાઓ – વૃદ્ધો અને બાળકો માટે ખાસ કાળજી…
- વૃદ્ધો અને બાળકોની ત્વચા વધુ સંવેદનશીલ હોય છે, તેથી તેમને હિટવેવનો વધુ ખતરો રહે છે.
- ઘર બહાર નીકળતી વખતે બાળકોના માથા અને શરીરને પૂરતું ઢાંકી રાખો.
- વૃદ્ધોને દિવસ દરમિયાન પૂરતું પાણી પીવડાવવું જોઈએ.
આપની તકેદારી, આપનું આરોગ્ય…
લૂથી બચવા માટે યોગ્ય તકેદારીઓ રાખીને તંદુરસ્ત રહી શકાય. શરીરમાં પાણીની ઉણપ ન થવા દો, વધુ તડકામાં જવાનું ટાળો, અને ઉનાળાના તાપમાનમાં આરામદાયક જીવનશૈલી અપનાવો. જો આપણે થોડી તકેદારી રાખીશું, તો ઉનાળાની ઉકળાટથી અવગણનિય સમસ્યાઓને અટકાવી શકીશું.
