ગાંધીધામ ટુડે, ન્યૂઝ : વર્લ્ડ મીટીયોરોલોજીકલ ઓર્ગેનાઈઝેશન (WMO) અને યુકે હવામાન વિભાગના તાજેતરના સંયુક્ત પાંચ વર્ષના હવામાન પૂર્વાનુમાનમાં ચેતવણી આપવામાં આવી છે કે વિશ્વ આગામી વર્ષોમાં સતત રેકોર્ડતોડ તાપમાની અસરનો સામનો કરશે. આ ગરમી ન માત્ર તીવ્ર હશે પણ માનવજીવન, પર્યાવરણ અને ઢાંચાકીય વ્યવસ્થાઓ માટે ગંભીર જોખમ સર્જશે.
અહેવાલ મુજબ, આગામી પાંચ વર્ષોમાં કોઈ એક વર્ષનું વૈશ્વિક સરેરાશ તાપમાન પેરિસ કરારમાં નિર્ધારિત 1.5 ડીગ્રી સેલ્સિયસની મર્યાદા ઓળંગી જશે તેવી 86% શક્યતા છે. ઉપરાંત, વર્ષ 2023નો રેકોર્ડ તૂટવાની પણ 80% સંભાવના જણાઈ રહી છે.
વિજ્ઞાનીઓએ ચેતવણી આપી છે કે 1.5 ડીગ્રીની મર્યાદા માત્ર પ્રતીકાત્મક નથી — તેને ઓળંગવાથી હીટવેવ, તોફાન, પૂર, દુષ્કાળ અને જંગલઆગ જેવી અગત્યની હવામાન ઘટનાઓ વધી શકે છે. હાલમાં વૈશ્વિક તાપમાન પૂર્વ-ઔદ્યોગિક સ્તર કરતા સરેરાશ 1.4 ડીગ્રી સેલ્સિયસ ઊંચું છે, અને જો આજ રીતેઝળદીએ વધતું રહેશે તો વધુ જાનહાની અને પર્યાવરણીય વિનાશ જોવા મળશે.
અહેવાલમાં પ્રથમવાર એવી શક્યતા દર્શાવવામાં આવી છે કે 2030ના પહેલાં જ વૈશ્વિક તાપમાન 2 ડીગ્રી સુધી પહોંચી શકે — જે બીજી પેરિસ કરારની દ્રષ્ટિએ “અસંભવ” માનવામાં આવતું હતું. આ પૂર્વાનુમાન વિશ્વભરના હવામાન કેન્દ્રોના હજારો સિમ્યુલેશન પર આધારિત છે.
વિશેષરૂપે આર્કટિક જેવા વિસ્તારો ખૂબ નબળા સાબિત થઈ રહ્યા છે, જ્યાં તાપમાન વૈશ્વિક સરેરાશ કરતા 3.5 ગણી ઝડપે વધી રહ્યું છે. અહીંનો પિગળતો બરફ અને વધતા દરિયાઈ સ્તરો હવામાન પરિવર્તનને વધુ તીવ્ર બનાવશે.
વિજ્ઞાનીઓએ સ્પષ્ટ કહ્યું છે કે હાલની પરિસ્થિતિ “એસ્કેલેટરમાં બેસેલા યાત્રાની જેમ” છે — અલ નિનો જેવી કુદરતી ઘટનાઓ તાપમાનમાં તાત્કાલિક ઉછાળો લાવે છે, જ્યારે તેના આધારે સીમાઓ સતત નવા ધોરણો ગઠે છે.
WMO અને વૈજ્ઞાનિક સમુદાયે સ્પષ્ટ ચેતવણી આપી છે કે જો ઉત્સર્જનમાં તાત્કાલિક ઘટાડો ન કરવામાં આવે અને અનુકૂલન માટેની વ્યૂહરચનાઓ અમલમાં ન લેવાય તો માનવજીવન, પર્યાવરણ અને આર્થિક આધારભૂત ઢાંચાઓ ઘાટા જોખમમાં મુકાઈ શકે છે.
